ცეოლითის მოლეკულური საცრის ადსორბცია არის ფიზიკური ცვლილების პროცესი. ადსორბციის მთავარი მიზეზი არის ერთგვარი "ზედაპირული ძალა", რომელიც წარმოიქმნება მოლეკულური გრავიტაციით მყარ ზედაპირზე. როდესაც სითხე გადის, სითხის ზოგიერთი მოლეკულა ეჯახება ადსორბენტის ზედაპირს არარეგულარული მოძრაობის გამო, რაც იწვევს მოლეკულურ კონცენტრაციას ზედაპირზე. შეამცირეთ სითხეში ასეთი მოლეკულების რაოდენობა გამოყოფისა და მოცილების მიზნის მისაღწევად. ვინაიდან არ ხდება ქიმიური ცვლილება ადსორბციაში, რამდენადაც ჩვენ ვცდილობთ მოვაშოროთ ზედაპირზე კონცენტრირებული მოლეკულები, ცეოლითის მოლეკულურ საცერს კვლავ ექნება ადსორბციული უნარი. ეს პროცესი არის ადსორბციის საპირისპირო პროცესი, რომელსაც ეწოდება ანალიზი ან რეგენერაცია. მას შემდეგ, რაც ცეოლითის მოლეკულურ საცერს აქვს ფორების ერთიანი ზომა, მხოლოდ მაშინ, როდესაც მოლეკულური დინამიკის დიამეტრი უფრო მცირეა, ვიდრე ცეოლითის მოლეკულური საცერი, მას შეუძლია ადვილად შევიდეს ბროლის ღრუს შიგნით და შეიწოვოს. მაშასადამე, ცეოლითის მოლეკულური საცერი არის გაზისა და თხევადი მოლეკულების საცერი, და განისაზღვრება თუ არა ადსორბირება მოლეკულის ზომის მიხედვით. რა მას შემდეგ, რაც ცეოლითის მოლეკულურ საცერს აქვს ძლიერი პოლარობა კრისტალურ ღრუში, მას შეუძლია ძლიერი ზემოქმედება მოახდინოს ცეოლითის მოლეკულური საცრის ზედაპირზე პოლარული ჯგუფების შემცველი მოლეკულებით, ან პოლარიზებადი მოლეკულების პოლარიზაციით გამოიწვიოს ძლიერი ადსორბცია. ამ სახის პოლარული ან ადვილად პოლარიზებული მოლეკულები ადვილად იწოვს პოლარული ცეოლითის მოლეკულურ საცერს, რაც ასახავს ცეოლითის მოლეკულური საცდის კიდევ ერთ ადსორბციული სელექტიურობას.
ზოგადად რომ ვთქვათ, იონური გაცვლა გულისხმობს კომპენსაციის კატიონების გაცვლას ცეოლითური მოლეკულური საცრის ჩარჩოს გარეთ. კომპენსაციის იონები ცეოლითის მოლეკულური საცერის ჩარჩოებში, ძირითადად, პროტონები და ტუტე ლითონები ან ტუტე დედამიწის ლითონები არიან, რომლებიც ადვილად იონურად იცვლება ლითონის მარილების წყალხსნარში სხვადასხვა ვალენტური ლითონის იონური ტიპის ცეოლითის მოლეკულურ საცერში. იონების მიგრაცია უფრო ადვილია გარკვეულ პირობებში, როგორიცაა წყალხსნარები ან უფრო მაღალი ტემპერატურა.
წყალხსნარში, ცეოლითის მოლეკულური საცობების განსხვავებული იონური სელექტიურობის გამო, შეიძლება გამოვლინდეს იონური გაცვლის განსხვავებული თვისებები. ლითონის კათიონებსა და ცეოლითის მოლეკულურ საცრებს შორის ჰიდროთერმული იონური გაცვლის რეაქცია თავისუფალი დიფუზიის პროცესია. დიფუზიის სიჩქარე ზღუდავს გაცვლითი რეაქციის სიჩქარეს.
ცეოლითის მოლეკულურ საცრებს აქვთ უნიკალური რეგულარული ბროლის სტრუქტურა, რომელთაგან თითოეულს აქვს გარკვეული ზომისა და ფორმის ფორების სტრუქტურა და აქვს დიდი სპეციფიკური ზედაპირი. უმეტეს ცეოლითურ მოლეკულურ საცერს აქვს ძლიერი მჟავა ცენტრები ზედაპირზე, ხოლო პოლარიზაციისთვის კრისტალურ ფორებში არის ძლიერი კულონის ველი. ეს მახასიათებლები მას კარგ კატალიზატორად აქცევს. ჰეტეროგენული კატალიზური რეაქციები ტარდება მყარ კატალიზატორებზე, ხოლო კატალიზური მოქმედება დაკავშირებულია კატალიზატორის ბროლის პორების ზომასთან. როდესაც ცეოლითის მოლეკულური საცერი გამოიყენება როგორც კატალიზატორი ან კატალიზატორის მატარებელი, კატალიზური რეაქციის მიმდინარეობა კონტროლდება ცეოლითის მოლეკულური საცრის ფორების ზომით. ბროლის ფორებისა და ზომის ფორმას შეუძლია შეარჩიოს როლი კატალიზურ რეაქციაში. რეაქციის ზოგად პირობებში, ცეოლითის მოლეკულური საცდები წამყვან როლს თამაშობენ რეაქციის მიმართულებით და აჩვენებენ ფორმის ამორჩევი კატალიზურ მოქმედებას. ეს შესრულება ხდის ცეოლითის მოლეკულურ საცრებს ახალ კატალიზურ მასალას ძლიერი სიცოცხლისუნარიანობით.